Bài 8: Nợ (Phần 2)

Nếu ở bài đầu tiên (chia sẽ tại đây), chúng ta đã tìm hiểu lợi ích của việc vay nợ để đáp ứng nhu cầu hiện tại thì ở bài này lại tập trung về tính hiệu quả của nó. Như đã trình bày trước đó, chúng ta vay nợ tức là đang ‘mượn’ thu nhập của mình trong tương lai để tiêu xài ở hiện tại. Nợ có vay sẽ phải trả lại như lúc ban đầu kèm theo lãi suất. Tuy nhiên, cái mất lại thường lớn hơn gốc và lãi phải trả, vì tiền đem trả nợ có thể được tích lũy theo lãi kép hàng năm. Ví dụ, 1 triệu đồng trả nợ hôm nay có thể được gửi tiết kiệm tại mức lãi suất 7%/năm. Sau 1 năm, 1 triệu đồng sẽ sinh ra 1.07 triệu đồng. Sau 2 năm sẽ thành 1.14 triệu đồng, sau 3 năm sẽ thành 1.23 triệu đồng…cứ thế mà tích lũy theo thời gian.

Nếu chúng ta vay nợ để mua một món đồ giá trị lớn thì liệu có đáng không? Câu trả lời phụ thuộc vào món đồ mà ta mua đó là gì.

Nếu đó là một căn nhà, thì nhà cửa là một loại tài sản có giá trị tích lũy theo thời gian. Chúng ta có thể vay ngân hàng lãi suất 9-10%/năm để mua một căn nhà và biết rằng trong cùng thời gian đó giá nhà tại Việt Nam cũng tích lũy ngang hoặc tăng nhẹ tương ứng. Ở nhiều giai đoạn thị trường bất động sản tích cực thì giá trị căn nhà có thể tăng nhanh hơn chi phí mà ta phải trả lãi vay, tức tài sản mình đang tích lũy ở mức nhanh hơn nợ mình phải trả. Bên cạnh đó, nhà cửa, đối với nhiều người, còn là nơi sinh hoạt của các thành viên trong gia đình. Do đó, các lợi ích tài chính mang lại thường khó đong đếm so với giá trị tinh thần.

Ngược lại, nếu ta vay nợ để mua một món hàng đắt tiền như điện thoại, ô tô…thì liệu có đáng? Giá trị các món đồ đó, thường sau khi xài, đều được thanh lý ở mức giá thấp hơn giá mua ban đầu rất nhiều. Bạn vừa phải trả lãi cho món đồ đó, mất chi phí cơ hội tích lũy trong tương lai và khi bán lại thì giá trị chỉ còn 1/2 hoặc 1/3 giá ban đầu.

Nhưng điều đó không có nghĩa là bạn không nên mua ô tô hay điện thoại. Hãy mua trong khả năng hiện có của mình. Vì khi chúng ta vay, chi phí thật sự cho những món đồ đó thường lớn hơn rất nhiều giá trị nó mang lại.

Không có nhiều thứ đáng để mua bằng cách vay nợ.